XỬ LÝ PHÈN HIỆU QUẢ BẰNG BIỆN PHÁP SINH HỌC

• Dấu hiệu cho biết vùng đất nhiễm phèn thường có màu xám đen, vùng có chứa hàm lượng FeS2 cao, khi phơi khô đất thường có phấn trắng, đối với ao nuôi tôm trên những vùng đất như thế này thì việc xử lý phèn sẽ rất khó.
• Nước ao trong hơn hoặc chuyển màu trà nhạt, có váng vàng nhạt nổi trên mặt nước, kiểm tra không có tảo phát triển và nhất là sau khi mưa mà có hiện tượng này xảy ra.

Hình 2.1: Đất, nước nhiễm phèn nặng nổi váng và có màu vàng cam

• Toàn bộ thân tôm chuyển từ màu sáng trong sang màu vàng nhạt đến vàng đậm, chạm vào vỏ tôm có cảm giác cứng, đồng thời mang tôm chuyển sang màu vàng và sơ cứng lại.
• Nếu không xử lý phèn kịp thời, tôm khó lột xác và bắt đầu bỏ ăn sau những trận mưa kéo dài, nếu ao bị phèn nặng tôm sẽ dạt bờ tấp mé và chết rải rác, do ngạt thở bởi phèn bám nhiều vào mang tôm cản trở quá trình hô hấp của tôm.
• Đo kiểm tra phèn sắt bằng test Zera để có các biện phải xử lý phèn và can thiệp kịp thời.

Hình 2.2: Kiểm tra lượng sắt (muối phèn) trong ao bằng bộ Test zera để có các biện pháp xử lý phèn kịp thời

Tác hại của phèn trong ao nuôi tôm

• Phèn sẽ tác động xấu đến môi trường nước cũng như đến tôm trong ao nuôi, đất phèn thường đi đôi với pH thấp, lượng canxi, Mg cũng rất ít làm mất cân bằng áp suất thẩm thấu giữa tôm và môi trường nước nên cần phải xử lý phèn nhanh chóng.
• Đất phèn tạo ra môi trường acid ngăn cản quá trình hoạt hóa của các enzyme trong cơ thể, làm tôm chậm lớn. 
• Nước phèn làm giảm khả năng gắn kết giữa ôxy và hợp chất Hb (Hemoglobin) trong máu, quá trình hô hấp tăng cao làm cho tôm mất nhiều năng lượng hơn, nếu không xử lý phèn kịp thời sẽ giảm khả năng sinh trưởng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất nuôi.

Hình 3.1: Ao nhiễm phèn nặng tôm chậm lớn và chết

• Ao chứa phèn làm tôm khó lột vỏ nên ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình tạo vỏ của loài giáp xác như tôm. Tạo nên hiện tượng tôm bị mềm vỏ hoặc tôm bị lột vỏ không hoàn toàn, bị “bệnh vảnh mang” dính vỏ ở tôm nhỏ làm cho tỉ lệ sống của tôm không cao.
• Hợp chất phèn lơ lửng trong nước sẽ bám vào mang, cản trở quá trình hô hấp của tôm, đặc biệt khi tôm còn nhỏ.
• Giảm độ kiềm và pH ao và gây ra hiện tượng “bó kiềm”, phá hủy nguồn thức ăn tự nhiên và tạo màng nhớt do Fe3+ hòa tan vào nước tạo thành ván màu cam, vi khuẩn ưu sắt phát triển tạo màng dầu.
• Ngoài ra ao nuôi bị nhiễm phèn còn làm cho tảo chậm phát triển, “nước ao trong”, từ đó rất khó gây màu nước ao nuôi tôm. Thông thường ao nuôi bị nhiễm phèn màu nước sẽ thay đổi thường xuyên do sự biến động của tảo.

Một số biện pháp phòng tránh và xử lý phèn

• Chọn địa điểm xây dựng ao nuôi ở các vùng đất ít bị nhiễm phèn, nên lót bạt bờ ao để tránh hiện tượng rò rỉ phèn trong ao nuôi. Chuẩn bị và cải tạo ao nuôi thật kỹ, bón lót vôi đáy ao, sên rửa lại nhiều lần cho sạch trước khi cấp nước vào ao nuôi.
• Cách làm nước hết phèn, xử lý phèn đối với ao nuôi bị nhiễm phèn tiềm tàng trong đất thì cần lưu ý “không nên phơi ao quá lâu” sẽ tạo ra các vết nứt lớn gây hiện tượng xì phèn.
• Cách hạ phèn, tăng pH bằng cách bón vôi vào đáy ao nuôi
• Đối với ao nhiễm phèn nặng hay nước ao lấy từ giếng khoan nên xử lý phèn bằng cách ngâm “Chuối cây” để giảm lượng phèn trước khi xử lý tiếp theo cho hết phèn triệt để.

Hình 4.1: Xử lý phèn nước giếng và ao nhiễm phèn nặng bằng ngâm chuối cây

Sau khi xử lý phèn bằng biện pháp sinh học, phèn giảm thì dùng HP 10 để hạ phèn nhanh trong ao tôm, sau đó sử dụng vi sinh ăn phèn BACILLUS-US để xử lý phèn triệt để. Vì trong trong vi sinh chứa các loại vi khuẩn có khả năng phân hủy, xử lý phèn. Ưu điểm của phương pháp này là tiết kiệm, an toàn và thân thiện môi trường mà hiệu quả xử lý phèn lại rất cao.

Chế phẩm vi sinh xử lý phèn BACILLUS-US được sử dụng cho ao nuôi nhiễm phèn sắt (pyrite) sẽ giảm dần lượng phèn sắt tự nhiên theo con đường sinh học là nhờ nhóm vi sinh vật Bacillus sp. Kết quả cuối cùng pyrite (FeS2) bị cạn kiệt, nhờ đó xử lý được phèn trong ao, mang tôm cá được làm sạch, không bị đóng phèn, sưng mang, giảm stress và giảm tỷ lệ chết cho tôm, cá.

Mặt khác khi trời mưa, sau mỗi trận mưa, nước mưa chứa một lượng acid nhất định và lượng phèn xì trên bờ có thể theo nước mưa xuống ao, làm giảm pH đột ngột. Vì vậy trước khi mưa nên rải vôi nông nghiệp quanh bờ ao, sau khi mưa phải kiểm tra lại yếu tố môi trường và xử lý phèn kịp thời nếu thấy có sự thay đổi (nếu được nên làm gờ dốc để không cho nước chảy vào ao).

Định kì đo phèn thường xuyên để xử lý phèn kịp thời giúp tôm cá phát triển tốt.

Hình 4.2: Bộ sản phẩm công ty AEC hỗ trợ khắc phục xử lý phèn trong nuôi tôm

ÂU MỸ AEC

Ghi rõ nguồn aumyaec.com khi đăng lại thông tin này.

Mời quý bà con xem video về các xử lý phèn trong vuông tôm được Âu Mỹ AEC thực hiện: 

Cách xử lý phèn hiệu quả trong nuôi tôm